29 kwietnia 1919 r., Sejm Ustawodawczy uznał rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja
za święto narodowe odrodzonego państwa. Historia uroczystych obchodów tego dnia
ma jednak znacznie dłuższą tradycję, sięgającą roku 1792.
Uchwalenie Konstytucji 3 maja zostało uznane za istotne w realizowanym od początku panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego programie reform.
Konstytucja 3 maja 1791r. dokonywała zasadniczej przemiany
przestarzałego ustroju politycznego Rzeczpospolitej. Wprowadziła podział władzy
na ustawodawczą, wykonawczą
i sądowniczą, wprowadzała wolności wyznania, jednak religią panującą pozostawał
katolicyzm. Na mocy Konstytucji 3 maja, Polska stała się monarchią
parlamentarną. Zniesiono liberum veto, wolne elekcje, konfederacje. Sejm był
wybierany na dwa lata
i składał się z dwóch izb. Głową rządu pozostał król, ale jego decyzje wymagały zgody sejmu.
Niemal od razu pojawiły się pierwsze inicjatywy jej upamiętnienia. 5 maja 1791 r., Sejm Czteroletni podjął uchwałę o wzniesieniu Świątyni Najwyższej Opatrzności jako wyrazu dziękczynienia za uchwalenie Ustawy Rządowej
Rok później, 15 marca 1792 r., podczas obrad sejmu, marszałek Stanisław Małachowski ogłosił projekt upamiętnienia pierwszej rocznicy uchwalenia Konstytucji, która początkowo miała być obchodzona 8 maja, w dniu imienin króla i święta patrona Polski.
„Dzień trzeci maja, jako rocznicę Konstytucji 1791 r. ustanawia się w całej Rzeczypospolitej Polskiej jako uroczyste święto po wieczne czasy” – pisano w ustawie oficjalnie wprowadzającej pierwsze w polskiej historii święto narodowe.
Podczas obrad zgłoszono jednak wniosek o przeniesienie tego święta na 3 maja.
W nowoczesnej Polsce przywrócenie Święta 3 Maja nastąpiło dopiero 6 kwietnia 1990 r.
W dniu dzisiejszym Święto Trzeciego Maja przypomina nam o wysiłkach Polaków podjętych w celu zreformowania państwa chylącego się ku upadkowi. Dostarcza nam też wiele wzorów do naśladowania patriotycznych postaw.
Zachęcamy do obejrzenia filmu: